ความแตกต่างระหว่าง การขายผ่อนชำระ และ การเช่าซื้อ

การขายผ่อนชำระ หมายถึง การที่ผู้ขายส่งมอบสินค้าหรือบริการให้แก่ผู้ซื้อ โดยยินยอมให้ผู้ซื้อจ่ายชำระเงินค่าสินค้าหรือบริการบางส่วน ซึ่งเรียกว่า เงินวางเริ่มแรก หรือ เงินดาวน์ ส่วนที่เหลือจ่ายชำระเป็นงวด ๆ ภายในระยะเวลาที่กำหนด
การเช่าซื้อ หมายถึง การที่เจ้าของเอาทรัพย์สินออกให้เช่าและให้คำมั่นว่าจะขายทรัพย์สินนั้น หรือว่าจะให้ทรัพย์สินนั้นตกเป็นสิทธิแก่ผู้เช่า โดยมีเงื่อนไขที่ผู้เช่าได้ใช้เงินเป็นจำนวนเท่านั้นเท่านี้คราว และที่สำคัญ การเช่าซื้อต้องทำสัญญาและสัญญาเช่าซื้อถ้าไม่ทำเป็นหนังสือ ถือว่าเป็นโมฆะ
ในทางกฏหมาย แล้ว การขายผ่อนชำระใช้ประมวลกฏหมายแพ่งและพาณิชย์ ว่าด้วย เอกเทศสัญญา ลักษณะ ๑ การซื้อขาย ส่วนการเช่าซื้อใช้ประมวลกฏหมายแพ่งและพาณิชย์ ว่าด้วย เอกเทศสัญญา ลักษณะ ๕ การเช่าซื้อ เป็นเกณฑ์บังคับในการปฏิบัติ นอกจากนี้ที่สำคัญ ในทางกฏหมาย การขายผ่อนชำระ กรรมสิทธิ์ในทรัพย์สินจะโอนไปให้ผู้ซื้อทันทีที่มีการตกลงซื้อขาย ส่วน การเช่าซื้อ นั้นกรรมสิทธิ์ในทรัพย์สินยังเป็นของผู้ให้เช่าอยู่
ในทางการบัญชี อนุโลมให้ผู้ขายใช้หลักการบัญชีเดียวกัน สำหรับการขายผ่อนชำระและการเช่าซื้อ ทั้งนี้เนื่องจาก นักบัญชี พิจารณาจากเจตนา กล่าวคือ ผู้ซื้อหรือผู้เช่าซื้อได้ครอบครองและใช้ประโยชน์ทรัพย์สินนั้นแล้วนับแต่วันที่ตกลงซื้อขายกัน กระบวนการก่อให้เกิดรายได้สำเร็จแล้ว สามารถรับรู้ กำไรขั้นต้น ในงวดที่มีการขาย แต่เนื่องจากการขายผ่อนชำระหรือการให้เช่าซื้อมีระยะเวลาการผ่อนชำระยาวนาน เกินกว่าหนึ่งรอบระยะเวลาบัญชี การรับรู้กำไรขั้นต้น จึงอาจรับรู้โดยวิธีที่ถือว่า กำไรขั้นต้นเกิดขึ้นตามส่วนของเงินสดที่ได้รับชำระ